انتخاب اشتباه شوینده، چه آسیبی به پوست می رساند؟

چگونه شوینده‌ها به پوست آسیب می‌زنند؟

شستشوی پوست یکی از آسیب‌زننده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین کارهایی است که روزانه برای پوست خود انجام می‌دهید. 

مهم‌ترین ترکیب یک شوینده از هر نوعی که باشد ترکیباتی که هستند که به عنوان سورفکتانت در آن به کار می‌رود. می‌دانیم آب و روغن با هم ترکیب نمی‌شوند پس برای فرموله کردن محصولی که قادر به حل کردن چربی، ترکیبات آرایشی و آلودگی‌های پوست باشد نیاز به ماده‌ای است که کشش سطحی را از بین برده اتصال مولکول‌های آب و روغن را ممکن کند این ماده سورفکتانت نام دارد.

سورفکتانت‌‌ها با نفوذ به لایه شاخی و برداشتن بخشی از لیپید و پروتئین عملکرد لایه شاخی و سد دفاعی پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پس احتمال آسیب پوست در اثر استفاده از شوینده نامناسب از هر محصول دیگری بیشتر است.

پس ترکیب اصلی تقریبا همه انواع شوینده شامل فو‌م‌ شستشو، ژل شستشو، صابون‌ها، پن‌ها، بالم‌های پاک‌کننده و  میسلارواتر است. تنها روش پاک کردن پوست بدون سورفکتانت را می‌توان روغن‌های پاک کننده بدون سورفکتانت با پد و آب دانست.

قرمزی  پوست، کم‌آبی و دهیدراته شدن پوست، احساس خشکی و کشیدگی در پوست و تحریک‌پذیری پوست از علایم آسیب به لایه محافظ پوست است. اگر چه این لایه مقاوم است اما به راحتی در اثر استفاده از محصولات بیش از حد قوی و خشن آسیب می‌بیند.

سورفکتانت‌ها در از بین بردن چربی و آلودگی پوست فوق‌العاده‌اند اما نمی‌توانند بین چربی‌های مفید لایه شاخی پوست و چربی‌ و آلودگی‌ پوست تمایز قايل شوند. سورفکتانت‌ها چربی‌های مفید سد دفاعی پوست مانند کلسترول و پروتئین‌هایی را که سبب حفظ رطوبت پوست می‌شوند در خود حل می‌کنند. در نتیجه پوست قادر به خفظ رطوبت خود نبوده و مستعد خشکی و دهیدراته شدن قرار می‌گیرد.

باقیماندن شوینده‌ها در پوست و تحریک و التهاب پوست

پس از شست‌وشو و آبکشی پوست بیشتر ترکیبات شیمیایی شوینده‌ها از روی پوست شسته می‌شوند اما برخی از این ترکیبات به پروتئین‌های پوست متصل شده و سبب تغییر شکل این مولکول‌های پروتئینی و متورم شدن آن‌ها می‌شوند. در حقیقت همین واکنش بین سورفکتانت‌ها و پروتئین‌های پوست سبب ایجاد احساس تمیزی و کشیدگی پوست پس از شست‌وشو می‌شود. یعنی شویند‌ه‌هایی که بیشتر پوست را خشک می‌کنند بیشتر به پوست آسیب می‌زنند. علاوه بر این سورفکتانت‌ها می‌توانند در چربی لایه شاخی یا سد دفاعی پوست نیز باقیمانده و ساختار آن را تغییر دهند که همه تغییرات و آسیب به سد دفاعی سبب دهیدراته شدن و خشکی پوست می‌شود.

شوینده‌ها pH پوست را تغییر می‌دهند

pH پوست شما در حالت طبیعی بین ۴٫۲ -۵٫۵ و در سالم‌ترین حالت زیر ۵ است. در این pH باکتری‌های مفیدِ پوست فعال و زنده هستند اما وقتی پوست را بیش از حد می‌شویید به خصوص با شوینده یا صابون هایی با pH بالا (pH برخی شوینده‌ها حتی تا ۱۲ هم می رسد) با از بین بردن باکتری‌های مفید، پوستتان را به مکانی جذاب برای باکتری های مضر تبدیل می‌کنید.

اگر پوست شما مستعد آکنه است این موضوع اهمیت بیشتری دارد. به طور طبیعی تعداد زیادی باکتری در سطح پوست زندگی می‌کنند که بسیار مفید بوده و به سلامت پوست کمک می‌کنند هنگامی که شما از یک شوینده قوی با pH بالا استفاده می‌کنید این باکتری‌های مفید از بین می‌روند .باکتری‌های مولد آکنه عاشق pH بالای ۶ بوده و در این پ‌هاش به سرعت گسترش می‌یابند.

راه‌حل : انتخاب یک شوینده ملایم 

یک شوینده ملایم شوینده‌ای است که آلودگی‌ و بقایای کرم‌ها و لوازم آرایشی را از پوست پاک کند و سبب تحریک پوست یا خشکی و قرمزی پوست نشود.

تشخیص یک شوینده ملایم آسان نیست اما نکاتی که در ادامه می‌خوانید تا حدی به انتخاب یک شوینده ملایم کمک می‌کند. همان‌طور که همیشه گفتیم معرفی یک شوینده خاص به عنوان بهترین شوینده صحیح نیست اما علاوه بر این مقاله در مقاله‌های بعد شوینده‌های بیشتری بررسی خواهیم کرد که به انتخاب شوینده مناسب برای پوست شما کمک کند.

به سورفکتانت‌های به کار رفته در محصول دقت کنید 

همان‌طور که گفتیم سورفکتانت‌ها مهم‌ترین ترکیبات شوینده هستند که قدرت شستشوی شوینده یا همان میزان آسیب به سد دفاعی را تعیین می‌کند.

سورفکتانت‌های با بار منفی یا سورفکتانت‌‌های آنیونی با سر کوچک و طول دم ۱۲ تا ۱۴ کربن سورفکتانت‌های قوی‌تری‌اند. سورفکتانت های آنیونی قدرت پاک‌کنندگی خوبی دارند اما اغلب موجب تحریک پوست و مو می شوند. مانند سدیم لوریل سولفات، سدیم لوریل اتر سولفات، تری اتانول آمین و … در مقابل سورفکتانت‌های با سر بزرگ و سرهای بدون بار (غیریونی) آمفوتریک طول دم‌های متفاوت سورفکتانت‌‌های ملایم‌تری محسوب می‌شوند. سورفکتانت‌های آمفوتریک و غیر یونی کف کنندگی کم‌تری نسبت به سورفکتانت‌‌های آنیونی دارند.

سورفکتانت‌‌های قوی و تحریک‌کننده براساس دو ویژگی گفته شده عبارت‌اند از :

سورفکتانت‌های ملایم که با پوست مهربان‌تر هستند عبارت‌اند از :

هم‌چنین مطالعه‌ای نشان می‌دهد ترکیب کردن سورفکتانت‌ها در یک محلولی از میسل‌های کروی سبب پا‌ک‌کننگی ملایم‌تری می‌شود. ترکیب سورفکتانت‌ها سبب ایجاد میسل یا کره‌های بزرگ‌تری می‌شود که به عمق کم‌تری از پوست نفوذ کرده و کم‌تر سبب تحریک پوست می‌شود. پس برخلاف تصور تعداد سورفکتانت‌های بیشتر با قدرت پاک‌کنندگی کم‌تر همراه است.

pH محصول را چک کنید

همان‌طور که خواندید pH بالاتر به معنای آسیب بیشتر به پوست است. بنابراین شوینده‌هایی با پ‌هاش کم‌تر از شش انتخاب کنید اما متاسفانه همه‌ برندها pH شوینده را روی آن درج نمی‌کنند.

در هر حال از استفاده از صابون روی صورت اجتناب کنید زیرا صابون‌ها در pH کم‌تر از ۹.۵ کار نمی‌کنند پس در هر صورت و با هر ادعایی ملایم نیستند.

از شوینده‌ حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده استفاده کنید

بسیاری از شوینده‌ها برای جبران از دست رفتن چربی و رطوبت طبیعی پوست از ترکیبات مرطوب‌کننده (روغن‌ها یا ترکیبات جاذب آب یا هومکتانت‌ها) استفاده می‌کنند. استفاده از این ترکیبات تا حدی می‌تواند اثر خشک‌کنندگی سورفکتانت‌ها را کاهش دهد.

نکاتی برای کاهش آسیب شوینده‌ها به پوست